Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός: Η πανδημία της έμφυλης βίας κατά των γυναικών εν μέσω πανδημίας

Διαδικτυακή ημερίδα με θέμα «Η πανδημία της έμφυλης βίας εν μέσω Covid-19 – ο ρόλος της πολιτείας και η συμβολή του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (Ε.Ε.Σ.)» διοργάνωσε ο τομέας Κοινωνικής Πρόνοιας του φορέα. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, Αντώνης Αυγερινός, κατά την εκτίμησή του, «οι συνέπειες του παρατεταμένου λοκντάουν για την προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας πολλαπλασίασαν τα δομικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας αναφορικά με την έμφυλη βία. Ο εγκλεισμός μας οδήγησε – όπως φαίνεται και όπως αποδεικνύεται – σε ραγδαία αύξηση των βίαιων περιστατικών απέναντι στις γυναίκες, γεγονός που δεν μεταβλήθηκε μετά την άρση της καραντίνας. Την ίδια στιγμή οι ακραίες και θανατηφόρες μορφές, δηλαδή οι γυναικοκτονίες, συγκλόνισαν την ελληνική κοινή γνώμη σε όλο το 2021». Ο κ. Αυγερινός επεσήμανε ότι «η συνεχής τέλεση αντίστοιχων εγκλημάτων οδηγεί σε μια ανάγκη θέασης της ελληνικής κοινωνίας ως βαθιά προβληματικής και με θεμελιώδη αδυναμία επί του παρόντος αντιμετώπισης, αποδοχής της ισότητας των φύλων. Η ανάγκη λοιπόν να ανοίξει η δημόσια συζήτηση για τις έμφυλες ανισότητες, την πατριαρχεία και την καταπολέμηση όλων των μορφών της έμφυλης βίας πρέπει να αποτελέσει άμεσα προτεραιότητα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου», προσθέτοντας ότι η «μηδενική ανοχή απέναντι στην έμφυλη βία θα είναι η μόνη ενδεδειγμένη λύση και το μήνυμά μας θα πρέπει να είναι “μην προσπερνάς την έμφυλη βία”».

Ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, απευθύνοντας σύντομο χαιρετισμό, συνηγόρησε ότι «κατά τη διάρκεια της πανδημίας απλώς φαίνεται ένα θέμα που δυστυχώς υπήρχε στις κοινωνίες και πριν την πανδημία δεν φαινόταν ενώ υπήρχε, υπέβοσκε η έμφυλη βία». Όπως εξήγησε ο υπουργός, «θύματα της έμφυλης βίας είναι κατά κύριο λόγο οι γυναίκες, είναι όμως και τα παιδιά. Συνήθως – δυστυχώς, αυτό δείχνουν τα νούμερα – ο άνδρας είναι αυτός που είναι ο θύτης». «Η πανδημία αυτό που ανέδειξε είναι ότι κάποιες περιπτώσεις που είτε βρισκόντουσαν στο περιθώριο και δεν τις γνωρίζαμε, είτε λόγω της καθημερινότητας δεν είχαν εκδηλωθεί σε αυτό το βαθμό, λόγω της πανδημίας, εκδηλώθηκαν πολύ παραπάνω». Ο κ. Πλεύρης αναφέρθηκε στις «σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης» όσον αφορά τα εγκλήματα της έμφυλης βίας, σχολιάζοντας ότι «όμως δεν αρκεί μόνο να έχεις ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο, θα πρέπει να δομηθεί μια ολόκληρη κοινωνία συνολικά» σε διαφορετικές βάσεις. «Κατά την εκτίμησή μου, αυτό ξεκινάει και μέσα από στερεότυπα τα οποία αναπτύσσονται στην οικογένεια όπου πολλές φορές η ίδια η οικογένεια δημιουργεί συνθήκες μιας αντίληψης η οποία δεν αρμόζει στην πραγματική ισότητα των δύο φύλων και αυτό πρέπει να μεταφερθεί σε όλα τα κοινωνικά στερεότυπα στα οποία πρέπει να είμαστε αντίθετοι», όπως στον εργασιακό χώρο, στον χώρο της διασκέδασης και σε πολλά άλλα επίπεδα, τόνισε ο κ. Πλεύρης, ο οποίος προανήγγειλε ότι θα διευρυνθεί ένα πρόγραμμα για την εκπαίδευση του προσωπικού των δημόσιων νοσοκομείων ώστε να αντιλαμβάνονται τα περιστατικά έμφυλης βίας και να ενημερώνονται άμεσα οι Αρχές.

Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος υπογράμμισε και εκείνος ότι «η πανδημία έφερε στην επιφάνεια και όξυνε ταυτόχρονα φαινόμενα που πιστεύαμε ότι είχαμε αφήσει στο παρελθόν. Φαίνεται, όμως, ότι αυτή η υπόθεση δεν έχει τελειώσει και οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση. Αναφερόμενος στην Ελληνική Αστυνομία ο κ. Θεοδωρικάκος επεσήμανε ότι «οι προσπάθειες μας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας είναι ασφαλώς συνεχείς» προσθέτοντας ότι «έχουμε προχωρήσει στην ίδρυση των υπηρεσιών αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας και έχουν συσταθεί γραφεία στην Αθήνα, τον Πειραιά, στη δυτική, τη βορειοανατολική και στη νοτιοανατολική Αττική αλλά και στη Θεσσαλονίκη» και «σε κάθε γραφείο από αυτά υπηρετούν 15 αστυνομικοί». «Όσοι εμπλέκονται εκ μέρους της ΕΛ.ΑΣ. στον χειρισμό υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας» ανέφερε ο υπουργός «έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση ενώ έχουν δοθεί συγκεκριμένες οδηγίες στα αστυνομικά τμήματα ολόκληρης της χώρας». «Τους αμέσως επόμενους μήνες αναμένεται να έχουν προσληφθεί σημαντικός αριθμός ψυχολόγων και κοινωνιολόγων οι οποίοι συνδράμουν σημαντικά σε αυτό το έργο χωρίς καμία αμφιβολία» προανήγγειλε ο κ. Θεοδωρικάκος και αποσαφήνισε ότι τα σχετικά αντικείμενα εντάσσονται στο πρόγραμμα σπουδών των σχολών της αστυνομικής ακαδημίας.

«Είναι πλέον παγκόσμια διαπιστωμένο ότι η πανδημία του κορονοϊού επηρέασε και επηρεάζει τις γυναίκες σε μεγαλύτερο βαθμό, τόσο σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο όσο και σε οικονομικό και επαγγελματικό» υπογράμμισε η αρμόδια υφυπουργός για θέματα Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογένειας, Μαρία Συρεγγέλα, της οποίας στο χαρτοφυλάκιο περιλαμβάνονται τα θέματα ισότητας. Όπως είπε η κ. Συρεγγέλα «η βία κατά των γυναικών την περίοδο της πανδημίας χαρακτηρίστηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως η “σκιώδης πανδημία” και η χώρα μας δεν αποτέλεσε εξαίρεση». Μεταξύ άλλων, ωστόσο, η υφυπουργός επεσήμανε ότι «η αύξηση των καταγγελιών οφείλεται και στο γεγονός ότι οι γυναίκες άκουσαν, έμαθαν, εμπιστεύτηκαν ότι υπάρχουν δομές, υπάρχουν επιστήμονες, υπάρχουν αυτιά που μπορούν να τις ακούσουν και να τις βοηθήσουν. Η κουλτούρα της σιωπής έσπασε. Γι’ αυτό και το κίνημα #MeToo βρήκε πρόσφορο έδαφος και μπόρεσε να αναδειχθεί και στην Ελλάδα». Η κ. Συρεγγέλα χαρακτήρισε τη βία κατά των γυναικών «ντροπή», προσθέτοντας ότι «η εξάλειψή της, μας αφορά όλες και όλους, γιατί πιθανά θύματα μπορεί να είναι η μητέρα, η αδερφή, η κόρη, η φίλη μας και εμείς οι ίδιες και φυσικά, αφορά και την πολιτεία, το κράτος, που από το Σύνταγμα έχει την υποχρέωση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων μας» ανατρέχοντας στο δίκτυο δομών του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που περιλαμβάνει «τα 43 Συμβουλευτικά Κέντρα, τους 19 Ξενώνες Φιλοξενίας και τη δωρεάν γραμμή SOS 15900, είναι πάντα σε ετοιμότητα, να στηρίξουν και να βοηθήσουν όποια γυναίκα απευθυνθεί στις δομές μας αλλά και τρίτα πρόσωπα που μπορεί να θέλουν να καταγγείλουν περιστατικά βίας και να ζητήσουν συμβουλή». «Ανταποκρινόμαστε καθημερινά στις νέες ανάγκες που προκύπτουν, προσαρμόζουμε τις δράσεις και τις πολιτικές μας. Προσπαθούμε να καλύψουμε κάθε κενό και να θωρακίσουμε το κοινωνικό μας σύστημα. Όμως αυτά μόνα τους δεν είναι αρκετά αν το σύνολο της κοινωνίας δε ευαισθητοποιηθεί» τόνισε η κ. Συρεγγέλα.

Εκ μέρους του Υπουργείου Δικαιοσύνης ο υφυπουργός, αρμόδιος για θέματα Διεθνούς Συνεργασίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Γιώργος Κώτσηρας υπογράμμισε ότι «έχουν γίνει ήδη σημαντικές ενέργειες προκειμένου στο πλαίσιο μιας οριζόντιας δράσης που αναμφίβολα χρειάζεται σε όλη τη δημόσια διοίκηση να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο αυτό». «Ο νόμος από μόνος του δεν αρκεί για την αντιμετώπιση τόσο σύνθετων φαινομένων αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και ο νόμος, και ειδικά το ποινικό πλαίσιο, αποτελεί έναν πολύ σημαντικό κρίκο σε μια αλυσίδα πολλών ενέργειων. Ένας πολύ σημαντικός κρίκος, τον οποίο εμείς προσπαθήσαμε να τον ενισχύσουμε εμπράκτως» τόνισε ο κ. Κώτσηρας. «Υπενθυμίζω ότι προσφάτως τον Νοέμβριο του 2021 ψηφίστηκαν από τη Βουλή οι αλλαγές του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Ένας από τους βασικούς στόχους των τροποποιήσεων ήταν και παραμένει η απόλυτη και αποτελεσματική προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων όπως είναι οι ανήλικοι, τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης που λόγω της θέσης τους πολλές φορές και της κακοποίησης που έχουν υποστεί χρειάζονται αυξημένες νομοθετικές παρεμβάσεις, ώστε και να μπορούν να σπάσουν τη σιωπή τους, να καταγγείλουν έγκαιρα τα σε βάρος τους εγκλήματα αλλά και οι δράστες αυτών των αδικημάτων να τιμωρηθούν πραγματικά και ανάλογα με τα αδικήματα που έχουν διαπράξει» είπε ο κ. Κώτσηρας. «Πλέον η μοναδική ποινή για την ανθρωποκτονία, τον ομαδικό βιασμό και τον θανατηφόρο βιασμό είναι η ισόβια κάθειρξη» επεσήμανε ο υφυπουργός ενδεικτικά.

Σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε και η γενική γραμματέας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Γιάννα Χορμόβα, η οποία μεταξύ άλλων ανέφερε ότι το 2021 η Γραμμή 15900 δέχθηκε 6.797 κλήσεις που αφορούσαν περιστατικά έμφυλης βίας, εκ των οποίων οι 3.964 αφορούσαν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Στο ίδιο διάστημα, 5.080 γυναίκες θύματα έμφυλης βίας εξυπηρετήθηκαν από τα 43 Συμβουλευτικά Κέντρα του δικτύου δομών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων σε όλη τη χώρα ενώ, όπως είπε η κ. Χορμόβα, «αυτή τη στιγμή φιλοξενούνται 61 γυναίκες και 68 παιδιά σε 19 ξενώνες φιλοξενίας». Η κ. Χορμόβα ανέτρεξε στην πρόσφατη καμπάνια «Λέξεις Μαχαίρια» που υλοποίησε το Υπουργείο Εργασίας και «εστίασε στην αναγνώριση των λέξεων εκείνων, των στιγμών εκείνων, των προσβλητικών εκείνων συμπεριφορών οι οποίες σταδιακά κλιμακώνονται και φτάνουν μέχρι υπέρμετρα φαινόμενα βίας». Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως υπενθύμισε η κ. Χορμόβα, «η κλήση προς τη συμβουλευτική γραμμή 15900 δεν είναι απλώς δωρεάν αλλά είναι και κλήσεις οι οποίες δεν καταγράφονται σε κανέναν αναλυτικό λογαριασμό των τηλεφωνικών εταιρειών, ακριβώς για να υπάρξει ένα περαιτέρω δίκτυ ασφαλείας για τις γυναίκες οι οποίες απευθύνονται» σε αυτήν για την παροχή στήριξης.

Στο πλαίσιο της ημερίδας ακολούθησε συνεδρία με θέμα «τον ρόλο της Πολιτείας και των Δημοσίων Φορέων στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των διακρίσεων και της έμφυλης βίας κατά των γυναικών». Εκ μέρους της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας και Συμβουλευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων η κ. Αγγελική Παπάζογλου αναφέρθηκε σε πρωτοβουλίες της Πολιτείας όπως «το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, στόχος του οποίου είναι η διαμόρφωση ενός συνεκτικού, οριζόντιου πλαισίου πολιτικών ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στις σχεδιαζόμενες πολιτικές μέσω στοχευμένων έργων και δράσεων, σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο» το οποίο διαμορφώνεται σε 4 άξονες προτεραιότητας: την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων και σε ηγετικούς ρόλους, η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στις τομεακές πολιτικές. Η αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών, Σαπφώ Κατσανάκη έκανε μια ιστορική αναδρομή και αναφέρθηκε σε εκφάνσεις της εφαρμογής του νομικού πλαισίου για τη διαχείριση της ενδοοικογενειακής βίας, στο παρελθόν αλλά και σήμερα. Ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, Δημήτρης Παπαδημητριάδης ανέτρεξε σε σημεία σχετικά με τα αίτια της ενδοοικογενειακής βίας και το προφίλ των θυμάτων ενώ σχετικά με τη στήριξη των γυναικών που υφίστανται βία μέσω της παροχής υπηρεσιών υποστήριξης την περίοδο της πανδημίας μίλησε η κ. Ειρήνη Κυριάκη, εκ μέρους του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας. Τέλος, στον ρόλο της Ελληνικής Αστυνομίας στην πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών έμφυλης βίας αναφέρθηκε η αστυνόμος Β’ και προϊσταμένη του Τμήματος Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της Διεύθυνσης Γενικής Αστυνόμευσης του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, Μαρία-Σοφία Κυριακού . Στην δεύτερη και τελευταία συνεδρίαση με τίτλο «η διάσταση του Φύλου στις πολιτικές του Κινήματος του Ερυθρού Σταυρού και η συμβολή του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην προστασία των γυναικών» τοποθετήθηκαν στελέχη του Ε.Ε.Σ. για μια σειρά από ζητήματα σχετικά με τις δράσεις του οργανισμού, όπως τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας στις γυναίκες σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου, την ενσωμάτωση και εφαρμογή της προστασίας του φύλου και της ισότητας στα προγράμματα που υλοποιεί ο Ε.Ε.Σ., την συναισθηματική ενδυνάμωση των γυναικών μέσα από δράσεις ψυχοκοινωνικής υποστήριξης του τομέα κοινωνικής πρόνοιας αλλά και την διαχείριση περιπτώσεων έμφυλης βίας κατά την περίοδο της πανδημίας στο πλαίσιο λειτουργίας των Πολυδύναμων Κέντρων Προσφύγων του Ε.Ε.Σ. στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Το βίντεο της ημερίδας θα είναι σύντομα διαθέσιμο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

Διαδικτυακή ημερίδα με θέμα «Η πανδημία της