Connect with:
HomeΑΠΟΨΗΘέσειςΟ κλάδος της υγείας σε πρώτο πλάνο

Ο κλάδος της υγείας σε πρώτο πλάνο

Στον απόηχο της συλλογικής οδύνης για τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά και δύο χρόνων πανδημίας, η υγεία βρέθηκε στο επίκεντρο της ζωής και της καθημερινότητάς μας.

Η υγεία σταμάτησε να είναι μια βαρετή, «γεροντική» έγνοια που αφορά αποκλειστικά όσους έχουν φτάσει σε κάποια ηλικία και εξαναγκάζονται νομοτελειακά να την εκτιμήσουν π.χ. επειδή τούς ξεκίνησαν τα αρθριτικά ή η υψηλή πίεση. Σταμάτησε να είναι γνωστή μόνο σε περιπτώσεις lifestyle και να είναι θέμα μόνο των ίδιων των «δύσμοιρων» νοσούντων και των συγγενών ή των φροντιστών τους.

Χάρη στην απειλή του SΑRS-CoV-2, η υγεία προτάχθηκε αισίως στο αξιακό μας σύστημα. Σταμάτησε να είναι παρίας. Θυμίζω εδώ ότι στο πλαίσιο της μεγάλης έρευνας «Η Υγεία των Ελλήνων στην κρίση» (που εκπόνησε το 2016 η διαΝΕΟσις), στην ερώτηση «Τους τελευταίους μήνες υπήρξε κάποια στιγμή που πιστεύατε ότι χρειαζόσασταν θεραπεία ή και διαγνωστικές εξετάσεις για κάποιο πρόβλημα, αλλά δεν τις λάβατε;», ένας στους πέντε Έλληνες (ένα εντυπωσιακό 22%) απάντησαν ότι «ναι», δεν έλαβαν τη θεραπεία.

Μόνο τους απλούς κανόνες υγιεινής που καθιερώθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια να καταμετρήσει κανείς, θα αντιληφθεί τη διαφορά. Αν, για παράδειγμα είχες βρεθεί την «εποχή της κανονικότητας» σε παιδικό πάρτι, θα ήξερες ότι κανένα παιδάκι δεν έπλενε τα χεράκια του πλην τα απλώσει στον σούπερ μπουφέ (όπως μου έλεγε ένας παιδίατρος η μεγαλύτερη ανταλλαγή ιώσεων λάμβανε χώρα στο φύσημα των κεριών). Το δε παιδάκι που θα κολλούσε την ίωση θα το έστελνε την επόμενη μέρα η μανούλα στον παιδικό σταθμό ή το σχολείο (όχι μόνο επειδή δεν είχε που να το αφήσει, αλλά επειδή βόλευε, «λίγα δέκατα έχει μόνο!!!» ).

Επίσης, αν εργαζόσουν προ πανδημίας σε γραφείο, θα θυμάσαι σίγουρα τον συνάδελφο που ερχόταν -προς μεγάλο αποτροπιασμό των υπολοίπων- να δουλέψει με υψηλό πυρετό (κατά κανόνα για να επιδείξει τη γλιτσερή ευσυνειδησία του στους ανωτέρους). Η ανοιχτή συζήτηση για την υγεία νορμαλοποιήθηκε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τολμώ να πω, σε υπερβολικό βαθμό. Στα social media η κατηγορία «ατύχημα/ασθένεια/πονοκέφαλος τώρα το απόγευμα» συνιστά μια ολοκαίνουργια δεξαμενή αβυσαλλέας αυτοαναφορικότητας.

Η πανδημία κατέστησε επιτακτική και μια παραγκωνισμένη έννοια: την «health literacy» («εγγραμματοσύνη γύρω από την υγεία»). Για να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει, φτάνει να δει εκείνον που ενσαρκώνει το αντίθετό της. Ο Ντόναλντ Τραμπ, διαπρύσιος κήρυκας της μπουρδολογίας γύρω από την υγεία, έστειλε κόσμο και κοσμάκη στα κέντρα δηλητηριάσεων, λίγο αφότου πρότεινε στον Αμερικανούς την ένεση με απολυμαντικό ως θεραπεία για τον κορονοϊό. Ο παγκόσμιος εφιάλτης υπενθύμισε με τον πλέον γλαφυρό τρόπο ότι χωρίς Παιδεία γύρω από την Υγεία –και υπό το καθεστώς ενός παραλυτικού φόβου–  μπορεί να συμβούν…τέρατα. Ενδεικτική νομίζω η παράκληση των υπευθύνων βιβλιοθήκης στο Μίσιγκαν να σταματήσουν οι επισκέπτες της να τοποθετούν τα δανειζόμενα βιβλία στο φούρνο μικροκυμάτων (ύστερα από την επιστροφή τσιτσιρισμένων τόμων). Λίαν ενδεικτικό και το «γιατροσόφι» που επέλεξε εγχώρια αρνήτρια για τον ηλικιωμένο και θετικό στον κορονοϊό πατέρα της (αλόη) καθώς και οι αυτοσχέδιες κηραλοιφές διά πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν.

«Health literacy» δεν σημαίνει  φυσικά να είσαι εξπέρ στην παθολογία ή να έχεις κάνει εφημερία ένα φεγγάρι στην Mayo Clinic. Αφορά τη γενικότερη ικανότητά σου να λαμβάνεις και να κατανοείς πληροφορίες σχετικά με θέματα υγείας και ιατρικών υπηρεσιών. «Health literacy» είναι να μπορείς να ακολουθείς σωστά τις οδηγίες του γιατρού σου ή να μπορείς να τού θέσεις τις σωστές απορίες. Σημαίνει ακόμα να ξέρεις να διαβάζεις τις ετικέτες των τροφίμων, να αντιλαμβάνεσαι ότι μπορεί να έχεις υψηλή πίεση ακόμα και αν δεν κάνεις μια στρεσογόνο δουλειά, να γνωρίζεις ότι μια πλαστική επέμβαση δεν ενέχει τους ίδιους κινδύνους με το πεντικιούρ, να μην αναφωνείς «Τέλεια νέα!» όταν ένας κύριος με άσπρη μπλούζα σου ανακοινώνει ότι είσαι θετικός.

Ο όρος παιδεία γύρω από την υγεία σημαίνει ακόμα να μπορείς να ξεχωρίζεις τι διαβάζεις στο Διαδίκτυο. Να αντιλαμβάνεσαι ότι το να καταναλώνεις ένα πορτοκάλι με καμένη φλούδα– μια «παλιά δοκιμασμένη τζαμαϊκάνικη συνταγή» για την καταπόλεμηση της ανοσμίας και της αγευσίας που σου λανσάρει το Instagram– δεν είναι ακριβώς αξιόπιστη.

Σημειωτέον ότι πολεμώντας την άγνοια γύρω από την υγεία, πολεμάς την προκατάληψη και τον φόβο γύρω από την ασθένεια. Ο νέος γνώριμος (ο κορονοϊός) βοήθησε ανέλπιστα να αντιμετωπίσουμε με άλλο «τσαμπουκά» τους παλιούς.

Written by

Τα νέα της Υγείας