Το «Σανατόριο της Ζάστοβας» στα ορεινά της Πάτρας και συγκεκριμένα στο όρος Παναχαϊκό σε υψόμετρο 650 μέτρων, στο οροπέδιο της Ζάστοβας, έχει τη δική του ιστορία.
Πρόκειται για ένα κτίριο που σε αυτό μεταφερόταν άνθρωποι που αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας θωρακικά, όπως η φυματίωση. Αν και πολλοί γνωρίζουν την ύπαρξη του αλλά λίγοι ξέρουν την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτό.
Το έργο που έμεινε στη μέση
Πίσω στο χρόνο, λίγα χρόνια πριν τον πόλεμο του 1940, οι έντονες διαµάχες που επικράτησαν στην Πατρινή κοινωνία περί της τοποθεσίας ίδρυσης του Σανατορίου, έδωσαν την ιδέα στον Πατρινό βιοµήχανο και µεγαλέµπορο Βασίλειο Μαραγκόπουλο, να αναλάβει στις 13 Μαΐου 1936 την πρωτοβουλία σύσκεψης όλων των οργανώσεων της Πάτρας. Η ενέργεια και οι προτάσεις του βρίσκουν ανταπόκριση, τόσο µεταξύ των τοπικών φορέων, όσο και από το Υπουργείο Υγιεινής και έτσι το Μάρτιο του 1937, στη θέση «Ζάστοβα» στις πλαγιές του Παναχαϊκού όρους, πλησίον του χωριού Ελεκίστρα, άρχισε η ανέγερση κτιρίου- νοσοκοµείου, το οποίο θα προοριζόταν να λειτουργήσει ως σανατόριο.
Το κτίριο στη Ζάστοβα, παρόλο που αποτελούσε για την εποχή του πρωτοποριακό κτίσµα, αφού ο φέρων οργανισµός του ήταν από οπλισµένο σκυρόδεµα, οι δε τοίχοι πλήρωσης από λίθους, δυστυχώς δεν λειτούργησε ποτέ, αφού το 1940 σταµάτησε η αποπεράτωσήτου εξαιτίας του 2ου Παγκοσµίου Πολέµου.
Το κτίριο στη Ζάστοβα ανήκει ιδιοκτησιακά στo Νοσοκοµείο Νοσηµάτων Θώρακος, αλλά έχει, πλέον,παραδοθεί στη φθορά των έντονων καιρικών φαινοµένων που υπάρχουν στην περιοχή καθώς και στην αυθαίρετη περιαστασιακή του χρήση από κτηνοτρόφους ως… «στάνη», δεδοµένα που το έχουν καταδικάσει, πλέον, σε πλήρη απαξίωση.
Eίναι χαρακτηριστικό του πνεύµατος της εποχής, ότι ο ίδιος χρησιμοποίησε για όλες τις εργασίες, κατοίκους των γύρω χωριών, τους οποίους πλήρωνε ο ίδιος.
Πίστευε πως η σωστή φιλανθρωπία δεν είναι να χορηγούνται επιδόµατα στους φτωχούς αλλά να τους αναθέτουν δουλειά, ώστε εργαζόµενοι να κερδίζουν τα προς «το ζην».
Το κτίριο στη Ζάστοβα, παρόλο που αποτελούσε για την εποχή του πρωτοποριακό κτίσµα, αφού ο φέρων οργανισµός του ήταν από οπλισµένο σκυρόδεµα, οι δε τοίχοι πλήρωσης από λίθους, δυστυχώς δεν λειτούργησε ποτέ, αφού το 1940 σταµάτησε η αποπεράτωσή του εξαιτίας του 2ου Παγκοσµίου Πολέµου.
Εν τω µεταξύ, το 1944 απεβίωσε ο ευεργέτης Β. Μαραγκόπουλος και µαζί µε το θάνατό του ναυάγησε και η περαιτέρω αξιοποίηση αυτού του υπέροχου κτιρίου, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι ήδη είχαν αρχίσει να εφαρµόζονται αποτελεσµατικότερες θεραπευτικές µέθοδοι κατά της φυµατίωσης.
Μεταφερόμαστε ξανά στο σήμερα και με θλίψη διαπιστώνουμε, μέσα από το βίντεο που ακολουθεί, πως το ιστορικό αυτό κτίριο έχει παραδοθεί στην εγκατάλειψη, την φθορά των καιρικών φαινομένων και την αδιαφορία της πολιτείας.
