Η Στοματική και Γναθοπροσωπική Χειρουργική (παλαιότερος και ευρέως διαδεδομένος όρος: Γναθοχειρουργική) είναι η ιατρική ειδικότητα που απαιτεί γνώσεις της οδοντιατρικής και της ιατρικής επιστήμης.
Ο Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός ασχολείται με τη λήψη ιστορικού, την πρόληψη, την εξέταση, τη θεραπεία και την αποκατάσταση συγγενών και επίκτητων παθολογικών καταστάσεων του κρανίου, του πρόσωπου, του στόματος, των γνάθων και του τραχήλου. Οι επίκτητες καταστάσεις μπορεί να είναι αποτέλεσμα νόσου, δυσμορφίας, όγκου, τραύματος, εκφύλισης και γήρατος.
Η Στοματική και Γναθοπροσωπική Χειρουργική ξεκίνησε στην Ελλάδα -όπως και σε όλες τις χώρες του κόσμου- ως ειδικότητα της οδοντιατρικής επιστήμης, λόγω της στενής συνάφειας της αισθητικής και της λειτουργίας του προσώπου με το στοματογναθικό σύστημα. Στα χρόνια που πέρασαν, με τη συνεχή διεύρυνση του φάσματος της ειδικότητας, παρουσιάστηκε η ανάγκη να ενταχθεί η ιατρική εκπαίδευση στην ειδικότητα της Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής.
Έτσι το 2001 καθιερώθηκε η ένταξη του πτυχίου της Ιατρικής σαν απαραίτητη προϋπόθεση για τη απόκτηση του τίτλου της ειδικότητας.Το 2003, η ειδικότητα της Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής στην Ελλάδα αναγνωρίστηκε ως ειδικότητα της Οδοντιατρικής και Ιατρικής επιστήμης, ενώ από το 2014 η ειδικότητα αναγνωρίζεται ως Ιατρική ειδικότητα και οι Στοματικοί και Γναθοπροσωπικοί Χειρουργοί μπορούν να είναι μέλη του Ιατρικού Συλλόγου, του Οδοντιατρικού Συλλόγου ή και των δύο Συλλόγων της περιοχής όπου δραστηροποιούνται επαγγελματικά.
Στην Ευρώπη, και ειδικά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ειδικότητα ακολούθησε διαφορετικούς δρόμους σε διάφορες χώρες. Παρόλα ταύτα, για τους επίσημους φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Ευρώπης, η ειδικότητα της Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής προσδιορίζεται ως ιατρική . Συγκεκριμένα:
Στην Γαλλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Πολωνία, την Σλοβενία, την Λετονία, την Λιθουανία, την Τσεχία, την Ουγγαρία, το Λουξεμβούργο και την Ιταλία, η ειδικότητα ανήκει στις Ιατρικές ειδικότητες και απαιτεί πτυχίο Ιατρικής και βεβαίωση παρακολουθήσεως διετούς προγράμματος σπουδών στην Οδοντιατρική (Ιατρική ειδικότητα στην οδηγία 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: Μaxillo-facial surgery).
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, την Γερμανία, την Κύπρο, το Βέλγιο, την Αυστρία, την Μάλτα, την Ουγγαρία, το Λουξεμβούργο, την Ρουμανία, την Βουλγαρία και την Φινλανδία, η ειδικότητα ανήκει στις Ιατρικές ειδικότητες και απαιτεί πτυχίο Ιατρικής και πτυχίο Οδοντιατρικής (Ιατρική ειδικότητα στην οδηγία 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: Dental, oral and maxillo-facial surgery). Σε αυτήν την ομάδα των χωρών που ακολουθούν το συγκεκριμένο σύστημα απόκτησης ειδικότητας, συμπεριλαμβάνονται η Ελβετία (μη μέλος της Ε.Ε.) και η Ελλάδα. Το πτυχίο της Οδοντιατρικής σε μερικές από αυτές τις χώρες, π.χ. Βέλγιο, Γερμανία, μπορεί να αποκτηθεί κατά τη διάρκεια του χρόνου εκπαίδευσης στην ειδικότητα.
Θεωρητική εκπαίδευση
- Μέθοδοι διάγνωσης των ανωμαλιών, βλαβών, νοσημάτων και παθήσεων των οδόντων, του στόματος, προσώπου, σπλαγχνικού κρανίου και των γύρω ιστών.
- Αναγνώριση των κλινικών εκδηλώσεων των συστηματικών νόσων στην παραπάνω περιοχή.
- Μέθοδοι διερεύνησης και βιοψίας.
- Αντιμετώπιση επειγουσών γναθοπροσωπικών περιπτώσεων.
- Γενικές αρχές της εφαρμογής της χειρουργικής επιστήμης.
- Επανορθωτική και αισθητική Χειρουργική προσώπου.
- Επούλωση τραύματος – δερματικά μοσχεύματα – αλλομοσχεύματα.
- Αποκατάσταση ελλειμμάτων τραχηλοπροσωπικής χώρας με μυϊκούς, μυοδερματικούς , σύνθετους κρημνούς, όπως και με τεχνικές μικροχειρουργικής.
- Όγκοι σπλαγχνικού κρανίου τραχήλου παίδων και ενηλίκων.
- Κρανιοπροσωπικές διαμαρτίες διαπλάσεως.
- Φυσιολογία και Παθολογία των σιελογόνων αδένων.
Πρακτική εκπαίδευση
- Χειρουργική στόματος – Οδοντοφατνιακή Χειρουργική
- Αντιμετώπιση τραχηλοπροσωπικών λοιμώξεων.
- Τραυματολογία του στοματο-γναθο-προσωπικού συμπλέγματος και των γύρω ιστών.
- Προπροσθετική χειρουργική με χρήση ελεύθερων και μισχωτών κρημνών και την τοποθέτηση αυτομοσχευμάτων ή αλλομοσχευμάτων στην άνω και κάτω γνάθο, οδοντικά και γναθοπροσωπικά εμφυτεύματα.
- Επανορθωτική χειρουργική μαλακών και σκληρών ιστών του προσώπου – μικροχειρουργική.
- Ορθογναθική, κρανιοπροσωπικές δυσπλασίες και αισθητική χειρουργική του προσώπου.
- Προσωπαλγίες.
- Διατατική οστεογένεση προσωπικού κρανίου.
- Χειρουργική και παθολογία νόσων του γναθιαίου άντρου.
- Χειρουργική καλοήθων – κακοήθων όγκων και κύστεων στοματογναθοπροσωποτραχηλικής περιοχής.
- Χειρουργική και παθολογία κροταφογναθικής διαρθρώσεως.
- Αντιμετώπιση συγγενών κρανιοπροσωπικών ανωμαλιών (χειλεο-γναθο-υπερωιοσχιστιών κ.α.).
- Χειρουργική καλοήθων και κακοήθων παθήσεων των σιελογόνων αδένων.
- Θεραπεία κάθε άλλης βλάβης των μαλακών και σκληρών ιστών που απαιτούν χειρουργική παρέμβαση στη στοματογναθοπροσωποτραχηλική περιοχή.
- Εφαρμογές laser στη Στοματογναθοπροσωπική Χειρουργική.
- Ενδοσκοπικές τεχνικές στη Στοματογναθοπροσωπική Χειρουργική.
- Επανορθωτική Μικροχειρουργική στη Στοματογναθοπροσωπική Χειρουργική.
- Εκπαίδευση στους υπερήχους στη στοματογναθοπροσωπική περιοχή.
